Een scheiding heeft grote financiële gevolgen. Houd rekening met deze (financiële) checklist zodat jij geen belangrijke zaken vergeet te regelen op financieel gebied.
1. Bekijk wat jullie op papier al hebben afgesproken
Zijn er afspraken gemaakt? Wat staat er op papier? Kijk altijd eerst wat er is afgesproken én wat er wettelijk geregeld is na een scheiding zodat je niet voor verrassingen komt te staan.
2. Verdeel jullie spullen naar waarde
Alles wat jullie bezitten moet na een scheiding — tenzij anders afgesproken — eerlijk verdeeld worden. Denk niet alleen aan de woning en de inboedel, maar ook de waarde van de verzekeringen, beleggingen en eventuele schulden zijn hierbij van belang.
3. Regel de hypotheek
Hebben jullie een koopwoning? Spreek dan af wat jullie met de woning gaan doen: verkopen? De ander uitkopen? Deze beslissing heeft gevolgen voor de hypotheek.
Situatie 1: Getrouwd op huwelijkse voorwaarden
Zijn jullie getrouwd op huwelijkse voorwaarden en is de woning waarin jullie wonen eigendom van één van de twee? Dan heeft hij of zij recht op de woning. Hebben jullie in de afgelopen jaren echter geïnvesteerd in de woning, denk aan een verbouwing of de plaatsing van een nieuwe keuken, waardoor er een overwaarde is ontstaan? Dan wordt de overwaarde gezien als vermogen en moet de overwaarde verdeeld worden. De persoon die in het huis blijft wonen moet de helft van de overwaarde aan zijn of haar ex-partner betalen. Hebben jullie het huis samen gekocht? Kijk dan in de huwelijkse voorwaarden wat jullie hebben afgesproken.
Situatie 2: Getrouwd in gemeenschap van goederen
Hebben jullie samen een huis gekocht of zijn jullie getrouwd in gemeenschap van goederen? Dan wordt de waarde van het huis verdeeld. Er zijn twee opties:
De één koopt de ander uit
Heeft één van de twee voldoende geld om de volledige hypotheeklasten te dragen en de ander uit te kopen? Dan is het mogelijk dat hij of zij de hypotheek laat aanpassen en in de woning blijft wonen. De hypotheekverstrekker zal de situatie opnieuw beoordelen. Hier zitten strenge eisen aan verbonden. Houd er in dit geval rekening mee dat je niet alleen de hypotheeklasten moet dragen, maar ook de overige vaste lasten.
Uitkopen betekent dat de ex-partner recht heeft op de helft van de waarde van het koophuis. De waarde moet bepaald worden door een taxateur en is afhankelijk van de hypotheek. Bij overwaarde moet hij/zij de helft van de overwaarde betalen aan de ander. Bij onderwaarde zijn de rollen omgekeerd en moet de vetrekkende partner de helft van de onderwaarde betalen.
Indien jij je partner wilt uitkopen, is het aan te raden om een adviseur te vragen naar de financiële gevolgen. De adviseur legt uit wat dit betekent voor je hypotheek.
Het huis wordt verkocht
Wanneer beide partners niet voldoende geld hebben om de ander uit te kopen en de lasten te dragen, moet de woning verkocht worden. De overwaarde of restschuld wordt verdeeld. Hebben jullie een hypotheek met Nationale Hypotheek Garantie en wordt de woning verkocht tegen een lagere prijs dan de hypotheekschuld? Dan is het mogelijk dat de NHG de restschuld op zich neemt.
4. Maak afspraken over de kinderen
Zijn er kinderen in het spel? Dan moeten er duidelijke afspraken gemaakt worden over de zorg en de kosten. Wanneer er minderjarige kinderen in het spel zijn, zijn jij en je partner na een scheiding of een ontbinding van een geregistreerd partnerschap verplicht een ouderschapsplan op te stellen. Dit geldt ook voor ouders met gezamenlijk gezag die niet langer samenwonen of het samenlevingscontract willen verbreken. In een ouderschapsplan worden afspraken over de opvoeding en verzorging van de kinderen opgenomen, zoals het ouderlijk gezag en de zorgregeling. Kijk hier op de website van de Rijksoverheid waar het ouderschapsplan aan moet voldoen.
5. Informeer jullie pensioenfondsen
Breng de pensioenfondsen op de hoogte van de scheiding en spreek met je partner af hoe het pensioen na de scheiding verdeeld wordt. Dit kan door middel van het formulier Mededeling van scheiding in verband met de verdeling van ouderdomspensioen.
Het pensioen wordt uiteraard pas uitbetaald zodra je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt, maar na een scheiding moet er wel het een en ander geregeld worden.
Het pensioen dat is opgebouwd tijdens het huwelijk of het geregistreerd partnerschap moet na een scheiding, tenzij anders afgesproken, verdeeld worden tussen jou en je ex-partner. Hoewel dit bedrag pas wordt uitbetaald wanneer je pensioengerechtigd bent, moeten jullie hier wel afspraken over maken. Wanneer jullie getrouwd zijn op huwelijkse voorwaarden heeft dit geen invloed op de verdeling van het pensioen, tenzij in de huwelijkse voorwaarden is opgenomen dat je afstand doet van het pensioen. Het verdelen van het pensioen kan op twee manieren: verevening (hoofdregel) of conversie (optie).
Verevening
Indien je ex-partner en jij in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, hebben jullie na de scheiding beiden recht op de helft van het ouderdomspensioen dat is opgebouwd tijdens het huwelijk: de standaardverdeling. Dit wordt geregeld door de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding. Voorwaarde is wel dat de scheiding binnen twee jaar na dato bij de desbetreffende pensioenfondsen gemeld wordt.
++ Voordelen
Bij verevening wordt het ouderdomspensioen 50/50 verdeeld. Heb jij het pensioen opgebouwd en komt je ex-partner vroegtijdig te overlijden? Dan heb je, in tegenstelling tot bij conversie, recht op de volledige 100% van het ouderdomspensioen.
– Nadelen
Je ontvangt het ouderdomspensioen pas wanneer de persoon die het pensioen heeft opgebouwd de AOW-leeftijd heeft bereikt. Bij een groot leeftijdsverschil kan dit een nadeel zijn. Ook blijf je altijd financieel verbonden aan je ex-partner door het ouderdomspensioen. Komt je ex-partner, de opbouwer van het ouderdomspensioen, te overlijden voor de pensioengerechtigde leeftijd? Dan heb je geen recht meer op een pensioenuitkering. Ook wanneer je ex-partner overlijdt nadat hij pensioengerechtigd is, stopt de uitbetaling van het pensioen.
Conversie
Je kunt ervoor kiezen om afstand te nemen van het ouderdomspensioen van je ex-partner en het pensioen om te zetten in een eigen ouderdomspensioen . Dit wordt conversie (omzetting) genoemd. Indien jullie hier allebei mee instemmen, moet ook de pensioenuitvoerder toestemming geven. Conversie is bovendien alleen mogelijk bij een scheiding of een ontbinding van het samenlevingscontract, bij scheiding van tafel en bed behoort conversie niet tot de mogelijkheden. De afspraken die je maakt over conversie moeten worden vastgelegd in een echtscheidingsconvenant.
++ Voordelen
Bij verevening wordt het ouderdomspensioen van je ex-partner uitbetaald wanneer hij/zij met pensioen gaat. Bij conversie geldt dat het ouderdomspensioen wordt uitbetaald zodra je zelf de pensioengerechtigde leeftijd bereikt hebt. Bij een groot leeftijdsverschil hoef je daarom niet te wachten tot je ex-partner ook met pensioen gaat. Komt je ex-partner, de opbouwer van het ouderdomspensioen, vervroegd te overlijden? Dan heeft dit geen invloed op jouw ouderdomspensioen. Ook ben je dankzij conversie financieel volledig onafhankelijk van je ex-partner wat betreft het pensioen. Wanneer hij/zij kiest voor een vervroegde of verlate ingang van het ouderdomspensioen of indien je ex-partner besluit naar het buitenland te verhuizen en zich bij een buitenlandse pensioenverzekeraar aan te sluiten, dan is dit niet van invloed op jouw ouderdomspensioen.
– Nadelen
Bij conversie kiezen jullie er beiden voor om na de scheiding definitief afstand te nemen van het deel van het pensioen van je ex-partner. Indien jij het ouderdomspensioen hebt opgebouwd en je ex-partner komt vervroegd te overlijden, dan krijg je daarom in tegenstelling tot bij verevening niet meer 100% van het ouderdomspensioen.
6. Loop alle verzekeringen na
Welke verzekeringen hebben je ex-partner en jij samen afgesloten en welke verzekeringen moeten worden aangepast of opgezegd? Loop al je verzekeringen na en pas ze waar nodig aan aan de nieuwe situatie
Bekijk de verzekeringen met waarde
Sommige verzekeringen zijn inmiddels geld waard. Denk aan je levensverzekering, lijfrentepolis of kapitaalverzekering. Deze verzekeringen moeten naar waarde verdeeld worden. Breng in kaart wat de afkoopwaarde is van deze verzekeringen. Neem hiervoor contact op met je verzekeraar. Dit bedrag wordt eveneens gezien als vermogen en moet tussen jullie verdeeld worden. Blijft de verzekering op jouw naam staan, dan moet de verzekering vaak aangepast worden. Zo staat een (ex-)partner bijvoorbeeld vaak als begunstigde op de polis van een levensverzekering vermeld, dit moet worden veranderd.
Pas verzekeringen aan
Terwijl jullie getrouwd waren, hebben jullie waarschijnlijk diverse gezamenlijke verzekeringen afgesloten. Na een scheiding moeten deze opnieuw aangevraagd of aangepast worden. Voorbeelden van verzekeringen zijn:
Zorgverzekering
Stellen die getrouwd zijn hebben veelal een gezamenlijke zorgverzekering afgesloten. Na een scheiding moet de zorgpolis gesplitst of opgezegd worden. Over het algemeen kun je dit gewoon online regelen bij je zorgverzekeraar. Zodra de scheiding in gang gezet wordt, moet je je scheiding doorgeven bij je zorgverzekeraar omdat er enkele veranderingen plaats zullen gaan vinden. Krijg je nu bijvoorbeeld korting via de werkgever van je ex-partner? Dan vervalt deze korting. Wordt de premie nu afgeschreven van één rekening? Dan moet je dit aanpassen naar je eigen bankrekeningnummer. Kijk welke aanvullende verzekeringen jij wilt afsluiten. Dit kan verschillen met de zorgverzekering die je voorheen met je ex-partner had. Ook de kinderen moeten nu overgezet worden naar de zorgpolis van jou of je ex-partner. Na een scheiding is het gebruikelijk dat kinderen worden opgenomen in de zorgpolis van de verzorgende ouder, zodat eventuele zorgkosten door hem of haar betaald kunnen worden.
Inboedelverzekering
Een inboedelverzekering staat afgesloten op een adres. Neem jij de helft van de spullen mee? Dan zijn deze spullen niet meer verzekerd tegen bijvoorbeeld brand. Ook de waarde van de inboedel is nu waarschijnlijk gehalveerd. Ga daarom na of de inboedelverzekering aangepast of opgezegd moet worden.
Opstalverzekering/woonhuisverzekering
Een opstalverzekering is eveneens gebonden aan de woning. De persoon die in de woning blijft wonen neemt daarom ook deze verzekering over. Vertrekken jullie allebei en wordt de woning verkocht? Dan mag de verzekering pas worden opgezegd zodra het huis daadwerkelijk verkocht is. Doen jullie dit eerder, dan zijn jullie niet verzekerd tegen schade aan de woning.
Zeg verzekeringen op
Sommige verzekeringen heb je na een scheiding niet langer nodig. Denk aan een inboedelverzekering voor een huis waar jullie niet meer wonen, een reisverzekering terwijl je nu geen lange reizen meer zult maken of een autoverzekering voor een auto die verkocht is. Ga je verzekeringen na en zeg de verzekeringen die niet langer nodig zijn op. Houd hierbij wel rekening met de opzegtermijn die sommige verzekeringsmaatschappijen hanteren.
7. Controleer de gevolgen voor je belastingaangifte
Zodra de scheidingspapieren zijn ingediend én jullie niet langer op hetzelfde adres wonen, zijn jullie geen fiscale partners meer. Jullie mogen dit jaar nog gezamenlijk belastingaangifte doen en de inkomsten en aftrekposten gunstig verdelen, maar daarna eindigt het fiscaal partnerschap en zijn jullie individueel verantwoordelijk voor de belastingaangifte. Op de site van de Belastingdienst vind je alles wat je moet weten over de belastingaangifte na een scheiding. Wij beantwoorden alvast enkele belangrijke vragen die je vast en zeker hebt:
Wat betekent scheiding voor mijn toeslagen?
Indien jullie niet langer fiscaal partners zijn, is dit van invloed op eventuele toeslagen. Denk aan de zorgtoeslag, huurtoeslag en kindertoeslag. Na een scheiding wordt er niet meer gekeken naar het gezamenlijk verzamelinkomen, waardoor de hoogte van de toeslagen verandert of waardoor je in tegenstelling tot voorheen nu wel recht hebt op toeslagen. Vraag de toeslagen daarom opnieuw aan.
Waar je voorheen wellicht geen recht had op toeslagen, kan dat bovendien na een scheiding wel het geval zijn. Ook kan de hoogte van je toeslagen veranderen na een scheiding. Controleer hier op de site van het NIBUD of je recht hebt op de toeslagen.
Hoe zit het met de hypotheekrenteaftrek na de scheiding?
De persoon die in de woning blijft wonen mag de hypotheekrente aftrekken. Dit is echter ook afhankelijk van wie de hypotheekrente betaalt en hoe de eigendomsverhouding is. Kijk voor meer informatie hier op de website van de Belastingdienst. Op deze website kun je ook je voorlopige aanslag berekenen zodat je weet waar je aan toe bent na een scheiding.
Wat is de inkomenafhankelijke combinatiekorting?
Als je werkt en tegelijkertijd de zorg draagt voor kinderen onder de 12 jaar oud is het mogelijk dat je recht hebt op de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Deze korting betekent dat je minder belasting en premies hoeft te betalen. Dit is om ouders te stimuleren naast de opvoeding van de kinderen ook (meer) te werken. Hier lees je of je recht hebt op de inkomensafhankelijke combinatiekorting.
Moet ik mijn alimentatie aangeven in de belastingaangifte?
Als je kinderalimentatie krijgt, hoef je dit niet aan te geven in de belastingaangifte. Betaal jij juist kinderalimentatie? Dan mag je dit sinds 2015 niet meer aftrekken in je belastingaangifte als uitgaven voor levensonderhoud. Voor partneralimentatie geldt dat dit wel invloed heeft op de belastingaangifte. Meer informatie vind je hier op de website van de Belastingdienst.
Bron: Adfiz